اکستریم (Extreme) در محصولات ایسوس یعنی حد نهایی، یعنی چی میشه گرفت که تهش باشه، در هیچ بخشی مشابه نداشته باشه (البته امیدواریم که اینطور باشه).
طراحی بی نقص به موازات کارایی حداکثری و امکانات تمام نشدنی، اون مواردیه که از پرچمدار یه برند میخوایم.
مثل اینکه ترند این روزهای دنیای سخت افزار استفاده از سطوح یکپارچه و عریض با رنگ های تیره ی عمیق هست. بالارده های هر برند رو که نگاه کنید می بینید سطوح صاف و یک دست، افزایش پیدا کرده و اصطلاحا طراحی سالید خودنمایی می کنه. تو این مادربرد هم مثل مدل ROG Z890 Hero شکل و شمایل هیت سینک های مدار تغذیه ساده تر شده و به جای استفاده از طراحی چند طبقه، به سمت بهره بردن از پایپ و تماس مستقیم رفته. در ضمن جنس هیت سینک ها هم از بلوک های یک تکه ی آلومینیوم هست که باعث میشه فرآیند انتقال حرارت به راحتی انجام بشه.
خب بریم سراغ مدار تغذیه ی پر و پیمونش. آرایش 2+1+24 فاز نسل قبل به اندازه ی کافی برق رسانی به پردازنده رو انجام میداد اما الان 2 تا پاور استیج دیگه هم بهش اضافه شده. 24 تا 110 آمپری، 3 تا 90 آمپری و 2 تا 80 آمپری. بهتره الان رسما بهش بگیم اضافه بر سازمان یا همون Overkill. البته 2+2+1+24 فقط برای پردازنده نیست و معماری جدید اینتل این ترکیب رو طلب می کنه. قرار هست که تو یه مقاله ی جداگانه، کاملا مفصل در مورد این نحوه ی کنار هم قرار دادن پاور استیج ها و تعداد فازها صحبت کنیم اما برای آشنایی، یه سری به معرفی مادربرد ایسوس ROG Maximus Z890 Hero بزنید.
دقیقا پایین این بخش، اسلات اول M.2 رو داریم که به کل دگرگون شده و با مکانیزم جدید ایسوس با اسم Q-Release، راحت تر از همیشه باز و بسته میشه. این سبک طراحی باعث میشه خطا هنگام جا زدن هیت سینک حافظه ی M.2 به حداقل برسه. فکر می کنم این مکانیزم میتونه توسط بقیه ی شرکت ها هم مورد استفاده قرار بگیره. داخل بخش خنک کاری حافظه از Vapor Chamber یا محفظه ی بخار استفاده شده که با توجه به فراگیر شدن حافظه های نسل 5، حرارت تولیدی به سرعت دفع بشه. ایسوس برای نگه داشتن حافظه در سر جای خودش هم، باز خلاقیت به خرج داده و به جای مکانیزم چرخشی مرسوم، از یه اسلایدر استفاده کرده (Q Slide) تا به نوعی بتونه تفاوت با بقیه ی کمپانی ها ایجاد کنه.
اجازه بدید همینجا در مورد تمام این “Q” ها ایسوس شفاف سازی کنیم. در تولیدات این برند هر زمانی که در جایی “Q” دیدید، بدونید که احتمالا کار شما با اون بخش قراره راحت تر، سریع تر و بدون دغدغه باشه
- Q-Release : مکانیزم باز و بسته شدن هیت سینک حافظه ی M.2 اول که مستقیما با پردازنده در ارتباطه و بالاترین سرعت رو داره
- Q-Slide : مکانیزم قفل کردن و ثابت نگه داشتن حافظه ی M.2 بعد از قرار دادن در شیار مربوطه
- Q-Latch : مکانیزم قفل کردن حافظه های M.2 در جایگاه های دوم به بعد
- PCIe Slot Q-Release slim : مکانیزم قفل و رهاسازی کارت گرافیک در شکاف PCIe
- Q-Antenna : مکانیزم نصب آنتن های WiFi
- Q-Code : نشانگر 7 Segment در گوشه ی سمت راست و بالای مادربرد
- Q-LED : ال ای دی نشانگر نصب صحیح رم ها و اطلاعات دیگر
نیمه ی پایینی مادربرد ایسوس Z890 Extreme به یه پلیت بزرگ آلومینیومی مجهز شده که نسبت به نسل گذشته یه مقداری طراحی ساده تری داره. سه حافظه ی M.2 و چیپست با این صفحه پوشش داده شدن. سمت راست مادربرد هم که محل قراگیری اکثر پورت ها هست و جلوتر در موردش توضیح میدیم. اما سنگین ترین وزنه تو بخش طراحی میشه صفحه نمایش 5 اینچی ال سی دی که روی کاور IO قرار گرفته. تو نسل قبل هم این رو داشتیم اما به صورت ماتریسی بود و البته با سایز کوچکتر. این صفحه نمایش قابلیت جالب حرکت افقی داره. چرا؟ قسمت پشتی کیس که فن خروجی بسته میشه باعث میشه یه بخشی از این صفحه نمایش گرفته بشه اما با حرکت دادن به سمت راست، میشه به طور کامل این همپوشانی رو برطرف کرد تا صفحه نمایش بدون مشکل در معرض دید قرار بگیره.
یکی از نکاتی که معمولا بهش توجهی نمیشه، بک پیلت مادربرهای بالارده هست که اتفاقا تاثیرات زیادی هم دارن، هم روی استحکام کلی مادربرد و هم بحث انتقال حرارت. مادربرد ایسوس Z890 Extreme هم با بهترین بک پلیت مجهز شده که طراحی زیبایی هم داره. این بک پلیت رو در تصویر زیر می بینید.
تعداد 4 حافظه ی M.2 با پشتیبانی از نسل 5 و نسل 4 به همراه 2 عدد که روی ماژول DIMM.2 قرار داره، جمعا 6 حافظه رو به ما تحویل میده. 3 تا از اسلات های M.2 توانایی کارکرد روی 4 لین PCIe 5 رو دارن. بنابراین فقط به درگاه اول محدود نیستیم. اینم بگم که برای اولین باره می بینیم به طور کلی روی مادربرد، 20 لین PCIe 5 میتونه کامل درگیر بشه. یعنی با ورود نسل 50 محصولات انویدیا، احتمالا می تونیم از 16 لین برای کارت گرافیک و 4 لین باقیمانده هم برای حافظه ی M.2 بهره ببریم.
مادربرد ایسوس Z890 Extreme در اسلات های رم تغییراتی ایجاد کرده که به گفته ی خودش باعث میشه هم پروسه ی قفل کردن و آزادسازی رم ها با اطمینان بیشتری انجام بشه و هم افزایش 400 مگاترنسفری رو به صورت پایدارتر برای سرعت های بالا در اختیار داشته باشیم. در بالاترین سرعت ممکن، 9200 مگاترنسفر رو با فعال کردن XMP به ما ارائه میده. در مورد حجم هم امکانش هست تا 192 گیگابایت در اختیار داشت که میشه 4 تا استیک 48 گیگابایتی.
یه قانونی وجود داره روی اکثر پرچمدارهای تولیدکنندگان مادربرد که میگه: “تا میتونید هدرها و درگاه ها رو 90 درجه کنید”. چرا؟ به خاطر اینکه معمولا پرچمدارها در فرم فاکتور EATX طراحی و ساخته میشن. هر چقدر که ابعاد مادربرد افزایش پیدا میکنه، محدودیت نصب در داخل کیس هم بیشتر به وجود میاد. به خاطر مسائل مربوط به سازگاری، مدیریت کابل بهتر و البته فشار کمتر به هدرها به خاطر خم شدن کابل ها، بخش سمت راست به صورت 90 درجه طراحی میشه. هدرهای این مادربرد تکمیله. هیچ ایرادی نمیشه گرفت. کانکتور 10 و 20 گیگابیتی USB Type C و سرعت 5 گیگابیتی برای USB Type A. پاور دلیوری 15 وات و 60 وات هم وجود داره به شرطی که یه کابل به کانکتور 8 پین کناری مادربرد وصل بشه. به تعداد زیاد هدر ARGB (3 پین و 6 پین اختصاصی) و 4 پین PWM روی مادربرد ایسوس Z890 Extreme دیده میشه.
به هدرهای مشترک بین همه و کانکتورهای عمومی کاری نداریم. دکمه های تغییر BCLK، سوییچ بایوس دوگانه، تغییر مود لین های PCIe، جامپر مخصوص حالت نیتروژن مایع و دکمه ی بوت شدن در دماهای بسیار پایین، سوییچ و هدر RSVD، هدر سنسور دما و محل های مخصوص اندازه گیری پارامترها با پراب. این ویژگی ها رو فقط روی مادربردهای مخصوص OC مثل مدل ROG Maximus Z890 Apex می بینیم. وجودشون روی این محصول نشون میده که اگه قراره بالای هزار دلار برای یه مادربرد هزینه کنید، پس ایسوس سنگ تمام میذاره و تمام ابداعات و تواناییهاش رو بهتون تحویل میده.
روی بخش IO پشتی این درگاه ها و ویژگی ها وجود داره:
- 2 تا تاندربولت 5
- یو اس بی تایپ سی با سرعت 20 گیگابیت بر ثانیه
- هفت تا یو اس بی تایپ سی و معمولی با سرعت 10 گیگابیت بر ثانیه
- خروجی HDMI
- ماژول WiFi 7 با تکنولوژی Q-Antenna (نصب و جداسازی سریع)
- درگاه اترنت 10 و 2.5 گیگابیت بر ثانیه
- خروجی اپتیکال صوتی به همراه جک های آنالوگ
- دکمه های Clear CMOS و BIOS Flashback
یکی از پر رنگ ترین ویژگی های مادربرد های نسل جدید، ترکیب شدن هر چه بیشتر مفهوم AI یا همان هوش مصنوعی در بخش های مختلف عملکردی هست که نمونه اش رو روی همین محصول می بینیم.
- ASUS AI Advisor : همان Help به حساب میاد اما با قابلیت ها و درک بیشتر و بهتر
- AI Overclocking : امکان ایجاد تغییرات سریعتر و بهینه تر برای اهداف بالا بردن کارایی
- AI Cooling : توانایی درک نویز تولیدی کولر و مقدار خنک کاری لازم برای کارکرد پردازنده با توجه به سناریوهای استفاده ی کاربر
- AI Networking : بهبود اتصال دستگاه به نقطه ی اتصال که میتونه اکسس پوینت، روتر یا ریپیتر باشه، درک جهت بهینه برای اتصال، بهینه سازی برای سناریوهایی مثل بازی، انواع ابزارهای مانیتورینگ و . . .
در مورد امکانات مادربرد ایسوس Z890 Extreme خیلی میشه صحبت کرد. اما آیا این محصول مناسب همه ی افراده؟ مسلما نه. جدای از قیمت بالاش که فقط همین مادربرد برابری میکنه با ارزش سیستم خیلی از دوستان، به شخصه میتونم حتی برای سیستم های بالارده و پرچمدار هم توصیه نکنم. مادربردهای با نصف این قیمت هم توانایی این رو دارن که از پس تمام بارگذاری ها و فشارهای پردازشی بر بیان. اما خب چرا باید این محصول رو بخریم؟ وقتی ته داستان و نهایت یک بیلد رو میخواید. زمانی که به خاطر تنوع هم که شده میخواید در کنار کارهای عادی، اوورکلاک سنگین هم انجام بدید. زمانی که از محدودیت متنفرید. زمانی که تشنه ی استفاده از جدیدترین تکنولوژی ها هستید و بالاترین امکانات رو میخواید. زمانی که یه سیستم با کاستوم واترکولینگ سفارش میدید و دلتون نمیاد کارت گرافیک RTX 4090، Core Ultra 9 285k و رم و ها و اس اس دی های ارزشمندتون روی بردهای حتی بالارده مثل A gaming و Hero باشن. بهترین رو میخواید، مادربرد ایسوس Maximus Z890 Extreme برای شماس.